In den Herdt
Het woonhuis 'In den Herdt' op het Gemeenteplein in Leefdaal (Dorpstraat 516) werd in 1735 gebouwd. Het heeft in het dorp een belangrijke rol gespeeld. Al in 1440 stond hier een bedrijf. Het was een leengoed van de heer van Leefdaal, geen cijnsgoed. De bewoner betaalde tot 1796 geen cijns, een vast bedrag dat jaarlijks aan de dorpsheer moest worden afgedragen. Elke opvolger moest wel een leenverhef, een soort successierecht, betalen. De huidige woning hoorde vroeger bij een middelgroot landbedrijf en was eeuwenlang tegelijk een winkel en een herberg met een eigen brouwerij.
Traditionele woning
Het gebouw is een perfect voorbeeld van de traditionele stijl. Traditioneel wil zeggen dat het gebouwd is met streekeigen zand- en baksteen op de wijze die vroeger bij ons gebruikelijk was. Het hoge, scherpe dak wijst erop dat het huis ooit met stro was bedekt. De zijgevels steken boven het dak uit om de strobedekking tegen uitrafelen te beschermen en het overslaan van een eventuele brand te bemoeilijken. De fraaie afwerking van de geveltoppen met vervlechtingen is buiten niet meer zichtbaar. Het mooie rondboogdeurtje is een bijkomende stijlkenner. De oorspronkelijke kruisramen zijn verdwenen. Traditionele woningen waren, zo goed als vroeger mogelijk was, aangepast aan ons klimaat en vooral aan de behoeften van de bewoners. Het was hun belangrijkste eigenschap, die later onder de invloed van de Franse stijlen verloren ging.
Ondertussen is het huis prachtig gerestaureerd. De grijze cementlaag verdween. De oude materialen prijken opnieuw in hun oorspronkelijke pracht: witgrijze zandsteen en oranjerode met hout gebakken baksteen. De steen met de oude naam die vroeger op de gevel prijkte is nu ingebouwd in de hal van het huis.