Samenleven met everzwijnen en overlast vermijden

Sinds een tiental jaar zijn er opnieuw everzwijnen in het Dijleland. Eerst wat aarzelend maar ondertussen is de populatie in de valleigebieden stevig aangegroeid. In Bertem zijn ze al enkele jaren aanwezig in de zone ten zuiden van de E40. Een vestiging in Bertembos is een logische volgende stap.

Nuttige dieren in een dichtbevolkt gebied

De komst van de everzwijnen stelt ons voor een aantal uitdagingen. Hoe leven we samen met de dieren en beperken we tegelijkertijd de overlast?

Wilde zwijnen zijn spectaculaire dieren met een behoorlijke impact op hun omgeving. Voor de biodiversiteit zijn everzwijnen een verrijking en vervullen zij een belangrijke rol. Naast hun rol als opruimers bevordert hun wroetgedrag het kiemen van planten en struiken zowel in bossen als op graslanden.

Maar onze streek is dichtbevolkt en sterk verstedelijkt waardoor interacties tussen everzwijn en mens met de nodige conflicten onvermijdelijk zijn. In landbouwgebied en tuinen kunnen ze voor flink wat schade zorgen. Soms veroorzaken ze verkeersongelukken. Een evenwicht zoeken is moeilijk.

Jaarlijks overleg

Een plaats vinden voor het everzwijn in een regio met grote natuurgebieden zoals Heverleebos, Meerdaalwoud, de Dijlevallei en het Zoniënwoud, met veel bebouwing en nog een belangrijke landbouwactiviteit, vraagt inspanningen van alle betrokkenen.

Jaarlijks bespreken het Agentschap voor Natuur en Bos, lokale landbouwers, natuurverenigingen (Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud, Natuurpunt), lokale gemeentebesturen, het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en lokale wildbeheereenheden hoe we met de everzwijnenpopulatie moeten omgaan. Zij komen dan de doelstellingen voor het everzwijnbeheer van het volgende jaar overeen en stellen een plan van aanpak op.

Voor het Dijleland is afgesproken dat er in de grote natuurcomplexen een populatie everzwijnen kan leven, maar die mag niet zodanig groeien dat er onaanvaardbare schade komt in de omgeving. Op de omliggende landbouwplateaus en in bebouwd gebied is het doel om schade te vermijden. In de praktijk komt het erop neer dat daar weinig of geen everzwijnen voorkomen en dat dat zo moet blijven.

Hoe everzwijnpopulatie beheersen?

Hiervoor wordt gezorgd door een combinatie van gestructureerde monitoring, opvolging van de schade, sensibilisatie, preventieve maatregelen en beheersing van de populatie door bejaging.

Monitoring gebeurt in samenwerking met het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). Via een cameravallennetwerk volgen ze op of de populatie toeneemt, daalt of stabiel blijft.

Even belangrijk is om te weten hoe de schade evolueert, want die willen we zo beperkt mogelijk houden. Neemt de schade af, dan zijn we op de goede weg. Het is daarom heel erg waardevol om schadegevallen (omgewoelde tuin, aanrijding…) te melden. Dat kan eenvoudig: via de apps WildInZicht van de Vlaamse overheid, waarnemingen.be van Natuurpunt of Wilder van de Hubertusvereniging Vlaanderen. Bij deze laatste wordt de dichtstbijzijnde jager verwittigd. Als je je e-mail of gsm-nummer achterlaat, kan hij je contacteren en toelichting geven over preventieve maatregelen en wat er in de buurt gebeurt aan everzwijnbeheer.

Bejaging moet doordacht gebeuren. Everzwijnen zijn slimme dieren die snel doorhebben waar het onveilig is. Bedoeling is om ze in natuur- en bosgebieden een rustige en veilige leefomgeving te bieden, zodat ze maximaal uit tuinen en landbouwgebied wegblijven. In de landbouwgebieden worden ze intensief bejaagd om maximaal schade te vermijden.

Sensibilisatie van de bevolking en preventieve maatregelen aanreiken aan zowel burgers als landbouwers om samenleven met everzwijnen mogelijk te maken. Alleen zo kan onze relatie met deze fantastische dieren breed sociaal gedragen worden.

Infoavond op 15 september

Om het everzwijnbeheer in onze regio toe te lichten, organiseert de gemeente Bertem samen met Natuurpunt, het Agentschap voor Natuur en Bos, INBO en WBE Tussen Voer en IJse en WBE Bertembos een infoavond ‘samenleven met everzwijnen en schadebeperking’. Je bent welkom op maandag 15 september om 19.30 uur in zaal De Vleugt in het gemeentehuis.

Meer info over everzwijnen is te vinden op